Ustawą z 30 maja 2008 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 116, poz. 731), która weszła w życie 3 sierpnia 2008 r., do art. 446 dodano § 4, który pozwala najbliższym członkom rodziny zmarłego domagać się od osoby odpowiedzialnej za jego śmierć zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Należy jednak pamiętać o tym, że 3 sierpnia 2008 r. nie jest graniczną datą, przed którą nie można było w ogóle żądać zadośćuczynienia za śmierć osoby bliskiej.

Komu przysługuje zadośćuczynienie na podstawie art. 448 w zw. z art. 24 § 1 k.c. ?

Najbliższemu członkowi rodziny zmarłego przysługuje na podstawie art. 448 w zw. z art. 24 § 1 zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę, gdy śmierć nastąpiła na skutek deliktu, który miał miejsce przed 3 sierpnia 2008 r.

Roszczenia z art. 448 k.c. określił ustawodawca w ramach odpowiedzialności z tytułu czynów niedozwolonych.

Na podstawie art. 448 k.c. kompensowana jest krzywda, a więc szkoda niemajątkowa wywołana naruszeniem dobra osobistego, polegająca na fizycznych dolegliwościach i psychicznych cierpieniach pokrzywdzonego. Przepis art. 446 § 4 (ustawa z 30 maja 2008 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw, Dz. U. Nr 116, poz. 731) ma zastosowanie do roszczeń osób będących członkami najbliższej rodziny zmarłego także wtedy, gdy śmierć poszkodowanego, która nastąpiła w czasie obowiązywania tego przepisu, była następstwem zdarzenia sprzed jego wejścia w życie.

Sąd Najwyższy wielokrotnie podkreślał, że w stanie prawnym sprzed wspomnianej nowelizacji można było przyznać osobom najbliższym zmarłego zadośćuczynienie pieniężne na podstawie przepisów o dobrach osobistych.

Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 13 lipca 2011 r., sygn. akt III CZP 32/11, LEX nr 950584:

Sąd może przyznać najbliższemu członkowi rodziny zmarłego zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę na podstawie art. 448 w związku z art. 24 § 1 k.c. także wtedy, gdy śmierć nastąpiła przed dniem 3 sierpnia 2008 r. wskutek uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia.

Także Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 22 października 2010 r. sygn. akt III CZP 76/10 (BSN 2010, nr 10 s. 11) stwierdził, iż:

Najbliższemu członkowi rodziny zmarłego przysługuje na podstawie art. 448 k.c. w zw. z art. 24 § 1 k.c. zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę, gdy śmierć nastąpiła na skutek deliktu, który miał miejsce przed dniem 3 sierpnia 2008 r.

Jak wynika z doświadczenia Rodzinnego Centrum Odszkodowań S.A. kwoty jakie mogą uzyskać rodziny ofiar wypadków samochodowych nawet z 1997 roku mogą sięgać kilkuset tysięcy złotych.