Wypadki śmiertelne

Śmierć osoby bliskiej jest zawsze ogromną tragedią. Nic nie jest w stanie dostatecznie zrekompensować poniesionych strat. Ciężko jest także odpowiednio wycenić doznane cierpienie. W takiej sytuacji rodzina zmarłego nie jest w stanie odpowiednio zawalczyć o odszkodowanie za wypadek śmiertelny. Jednak należy pamiętać, że zabezpieczenie finansowe będzie niezbędne dla rodziny zmarłego na dalsze życie. Należy także wyegzekwować koszty pogrzebu oraz ewentualne koszty wcześniejszego leczenia.

Sąd określając wysokość zadośćuczynienia bierze pod uwagę wiele istotnych czynników. Ważna jest siła więzi, jaka łączyła rodzinę z osobą zmarłą, a także jak ta śmierć wpłynęła na sytuację życiową i materialną rodziny.

Kwoty odszkodowania za wypadek śmiertelny sięgają od kilkudziesięciu do kilkuset tysięcy złotych.

Odszkodowanie za wypadek śmiertelny – komu przysługuje?

Odszkodowanie za wypadek śmiertelny przysługuje najbliższym członkom rodziny zmarłego. Według Kodeksu Cywilnego są to:

• Dzieci, rodzice, rodzeństwo,
• Współmałżonek
• Dziadkowie, ojczym, macocha, rodzeństwo przyrodnie,
• Konkubent, konkubina.

Warto podkreślić, że odszkodowanie za śmierć osoby bliskiej mogą otrzymać tylko te osoby, które łączyła silna więź emocjonalna ze zmarłym, a jego śmierć spowodowała ból i cierpienie. Jest to istotne szczególnie przy dochodzeniu odszkodowania przez osoby niespokrewnione ze zmarłym.

Rodzinne Centrum Odszkodowań mając wieloletnie doświadczenie w takich sprawach, gwarantuje skuteczne metody dochodzenia odszkodowań za wypadki śmiertelne oraz innych należnych świadczeń dla bliskich zmarłego. Indywidualne podchodzimy do każdej sprawy i profesjonalnie rozpatrujemy wszystkie aspekty, które pozwolą uzyskać jak najwyższą kwotę odszkodowania.

Zapraszamy do kontaktu z naszym doradcą i bezpłatnej konsultacji!

Ustawą z dnia 30 maja 2008 r., która weszła w życie 3 sierpnia 2008 r., do Kodeksu cywilnego został dodany art. 446 § 4, który dotyczy zadośćuczynienia należnego osobom bliskim zmarłego w następstwie czynu niedozwolonego. Zgodnie z jego brzmieniem, Sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Kto jest zobowiązany do naprawienia szkody niemajątkowej na podstawie art. 446 § 4 k.c.?

Zobowiązany do naprawienia szkody jest podmiot, który według reguł określonych dla danego zdarzenia szkodzącego ponosi odpowiedzialność  za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia, a w konsekwencji, śmierć bezpośrednio poszkodowanego.

Komu przysługuje zadośćuczynienie za śmierć osoby bliskiej na podstawie art. 446 § 4 k.c.?

Osoby, które są uprawnione do domagania się kompensaty krzywdy niemajątkowej to z reguły najbliżsi krewni zmarłego:

1. Rodzice;
2. Dzieci, rodzeństwo;
3. Dalsi krewni, np. wnuki, wujostwo czy dziadkowie, oraz inne osoby, które ze zmarłym łączyła bardzo bliska więź emocjonalna, mogą ubiegać się o przysługujące im zadośćuczynienie

Co wchodzi w zakres zadośćuczynienia za śmierć na podstawie art. 446 § 4 k.c. ?

Kompensacie podlega doznana krzywda, a więc w szczególności cierpienie, ból i poczucie osamotnienia po śmierci najbliższego członka rodziny.

W wyroku Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 18 października 2012 r. sygn. akt I ACa 458/12,

Uznano, że na rozmiar krzywdy podlegającej kompensacie na podstawie art. 446 § 4 k.c. mają przede wszystkim wpływ: dramatyzm doznań osoby bliskiej, poczucie osamotnienia i pustki, cierpienia moralne i wstrząs psychiczny wywołany śmiercią osoby najbliższej, rodzaj i intensywność więzi łączącej pokrzywdzonego ze zmarłym, wystąpienie zaburzeń będących skutkiem jego odejścia (np. nerwicy, depresji), rola w rodzinie pełniona przez osobę zmarłą, stopień, w jakim pokrzywdzony będzie umiał się znaleźć w nowej rzeczywistości i zdolności jej zaakceptowania, leczenie doznanej traumy oraz wiek pokrzywdzonego.

Natomiast w wyroku SN z dnia 12 września 2013 r. sygn. akt IV CSK 87/13,

Podkreślono, że krzywda wywołana śmiercią współmałżonka jest jedną z najbardziej dotkliwych i najmocniej odczuwalnych z uwagi na rodzaj i siłę więzów rodzinnych oraz rolę pełnioną przez niego w rodzinie, a poczucie krzywdy, wynikające z osobistego żalu, bólu, osamotnienia, cierpienia i bezradności, może powiększać świadomość, że na jednego małżonka spada cały ciężar opieki duchowej i materialnej, wychowania i odpowiedzialności za małoletnie dzieci.

W jakim terminie można ubiegać się o zadośćuczynienie po śmierci najbliższego członka rodziny?

Zadośćuczynienia za śmierć bliskiej osoby można dochodzić nawet do 20 lat od daty  śmierci.

Zgodnie z dyspozycją art. 446 § 3 Kodeksu cywilnego, sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego stosowne odszkodowanie, jeżeli wskutek jego śmierci nastąpiło znaczne pogorszenie ich sytuacji życiowej.

Roszczenie o odszkodowanie z tytułu znacznego pogorszenia sytuacji życiowej najbliższych członków rodziny zmarłego ma uwzględniać całokształt okoliczności wpływających na sytuację życiową najbliższych zmarłego, kompensata ta ma służyć naprawieniu szkody majątkowej.

Kto jest zobowiązany do odszkodowania za wypadek śmiertelny na podstawie art. 446 § 3 k.c.?

Zobowiązany do naprawienia szkody na podstawie art. 446 § 3 jest podmiot, który według reguł określonych dla danego zdarzenia szkodzącego ponosi odpowiedzialność za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia, a w konsekwencji śmierć bezpośrednio poszkodowanego.

Komu przysługuje odszkodowanie za śmierć osoby bliskiej na podstawie art. 446 § 3 k.c.?

Uprawnionymi do żądania kompensaty na podstawie art. 446 § 3 k.c. są wyłącznie członkowie rodziny zmarłego, przy czym muszą być to najbliżsi członkowie tej rodziny. Zatem odszkodowanie z tytułu pogorszenia sytuacji życiowej obejmuje:

1. Małżonka i dzieci zmarłego;
2. Innych krewnych, powinowatych;
3. Osoby niepowiązane formalnymi stosunkami prawnorodzinnymi (np. konkubent, jego dziecko), jeżeli zmarły utrzymywał z nimi stosunki rodzinne, pozostając faktycznie w szczególnej bliskości powodowanej bardzo silną więzią uczuciową;

Co wchodzi w zakres odszkodowania z tytułu pogorszenia sytuacji życiowej najbliższych członków rodziny zmarłego?

Zakresem odszkodowania na podstawie art. 446 § 3 k.c. objęty jest uszczerbek określany mianem pogorszenia się sytuacji życiowej wskutek śmierci poszkodowanego, wywołanej uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia.  Znaczne pogorszenie sytuacji życiowej może przejawiać się w utracie wsparcia i pomocy w różnych sytuacjach życiowych, a zwłaszcza w utracie szansy na pomoc w przyszłości, gdy byłaby szczególnie pożądana z uwagi na wiek rodzica zmarłego. Pogorszenie się sytuacji życiowej osoby najbliżej może polegać na utracie zdrowia (rozstrój psychiczny), wywołanej szczególnie tragicznymi okolicznościami śmierci osoby bezpośrednio poszkodowanej.

W wyroku SN z dnia 30 czerwca 2004 r. IV CK 445/03, sąd uznał, że

znaczne pogorszenie sytuacji życiowej, o którym mowa w art. 446 § 3 k.c., obejmuje niekorzystne zmiany bezpośrednio w sytuacji materialnej najbliższych członków rodziny zmarłego, jak też zmiany w sferze dóbr niematerialnych, które rzutują na ich sytuację materialną.

Mogą to być zatem również zmiany w stanie zdrowia.

Należy więc podkreślić, że pogorszenia sytuacji życiowej nie można utożsamiać tylko z warunkami materialnymi. Śmierć jednego z najbliższych członków rodziny mogła nie pogorszyć materialnych warunków pozostałego przy życiu krewnego, ale zazwyczaj powoduje niekorzystne i znaczące zmiany w jego psychice powodujące trudności w rozwiązywaniu codziennych problemów życiowych, osłabienie energii, rezygnację z aspiracji życiowych, co w konsekwencji prowadzi do pogorszenia sytuacji materialnej.

Jak wynika z powyższego, jest wiele sytuacji, w których najbliżsi członkowie rodziny żądać mogą odszkodowania za pogorszenie sytuacji życiowej w wyniku śmierci osoby bliskiej w wypadku komunikacyjnym.

Jeżeli wskutek uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia nastąpiła śmierć poszkodowanego, przepis art. 446 § 2 przyznaje osobom, względem których ciążył na zmarłym ustawowy obowiązek alimentacyjny, możliwość żądania od zobowiązanego do naprawienia szkody renty, którą oblicza się stosownie do potrzeb poszkodowanego oraz do możliwości zarobkowych i majątkowych zmarłego przez czas prawdopodobnego trwania obowiązku alimentacyjnego.

Kto jest uprawniony do renty za wypadek śmiertelny?

• krąg podmiotów uprawnionych do renty wyznacza istnienie obowiązku alimentacyjnego, obciążającego zmarłego w stosunku do osoby pośrednio poszkodowanej przez jego śmierć;
• małżonek, który przed śmiercią swojego współmałżonka nie pracował zarobkowo i to bez względu na swoją zdolność do samodzielnego utrzymania się;
• osoby bliskie, którym zmarły dobrowolnie i stale dostarczał środków utrzymania, przez które należy rozumieć osoby pozostające faktycznie w bliskich stosunkach uczuciowych ze zmarłym, niezależnie od istnienia lub braku więzi rodzinnych (pokrewieństwa, powinowactwa) oraz niezależnie od płci. W szczególności do takich osób bliskich należy zaliczyć konkubenta, wychowanka, członków rodziny zastępczej, osobę, z którą zmarłego łączyły bliskie więzi przejawiające się we wspólnym, wieloletnim prowadzeniu gospodarstwa domowego.

W powyższym przepisie wyodrębnione zostały dwie grupy osób, które wyposażone zostały w czynną legitymację procesową do wystąpienia z roszczeniem o rentę, przy czym pierwszej grupie osób przysługuje renta obligatoryjna, zaś drugiej – fakultatywna.

Renta obligatoryjna zawdzięcza swój charakter unormowaniom Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, które wprowadzają ustawowy obowiązek alimentacyjny z tytułu pokrewieństwa, powinowactwa i przysposobienia. Należy podkreślić, że renta należy się uprawnionemu niezależnie od tego, czy zobowiązany za życia wywiązywał się z tego obowiązku.

W sprawach o rentę obligatoryjną znajdują więc zastosowanie odpowiednie unormowania Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego dotyczące obowiązku alimentacyjnego zmarłego, w zależności od konkretnego przypadku – między małżonkami, między zstępnymi i wstępnymi oraz rodzeństwem.

Rentę fakultatywną mogą natomiast otrzymać osoby, które pozostawały na stałym i dobrowolnym utrzymaniu zmarłego. Dotyczy ona osób, wobec których zmarły nie był ustawowo zobowiązany do zapewnienia im środków utrzymania i które korzystały z tej pomocy niezależnie od tego, czy znajdowały się w niedostatku. Jeśli chodzi o rozumienie pojęcia „osoby bliskie”, należy przyjąć, że będą to osoby, które z różnych względów pozostawały w bliskich kontaktach ze zmarłym i której zmarły stale i dobrowolnie dostarczał środków utrzymania, a świadczona pomoc została oceniona jako zgodna z zasadami współżycia społecznego.

Renta jest oczywiście zupełnie innym roszczeniem od zadośćuczynienia za śmierć osoby bliskiej w wypadku drogowym. Różni się od niego przede wszystkim innymi przesłankami oraz rozłożeniem świadczeń w czasie.

W przypadku śmierci osoby poszkodowanej w wypadku komunikacyjnym, roszczenia, które można skierować do podmiotu odpowiedzialnego za wyrządzoną szkodę (zazwyczaj będzie to ubezpieczyciel) obejmują m.in. żądanie zwrotu kosztów leczenia i pogrzebu temu, kto je poniósł. Podstawą prawną żądania zwrotu tych kosztów jest art. 446 § 1 Kodeksu cywilnego.

Należy podkreślić, że ubezpieczyciel powinien zwrócić wszelkie usprawiedliwione koszty leczenia temu, kto je poniósł, także w sytuacji, gdy poszkodowany, mimo podjętego leczenia zmarł, a jego śmierć pozostaje w związku przyczynowym z doznanymi w wypadku obrażeniami ciała lub wywołanym rozstrojem zdrowia. Regulacja zawarta w Kodeksie cywilnym gwarantuje, że osoba, która nie należy do kręgu spadkobierców zmarłego, a poniosła wydatki na jego leczenie, ma prawo otrzymać ich zwrot.

Komu przysługuje roszczenie o zwrot kosztów pogrzebu?

Również roszczenie o zwrot kosztów pogrzebu przysługuje temu, kto je wydatkował. Najczęściej będą to wydatki na urządzenie ceremonii pogrzebowej według zwyczaju stosowanego w miejscu zamieszkania zmarłego lub jego środowiska, koszty zakupu trumny, nagrobka, przewozu zwłok, wieńców, a także stypy. Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 7 marca 1969 r., sygn. II PR 641/68, do kosztów pogrzebu wlicza się także zakup niezbędnej odzieży żałobnej, której noszenie zarówno w czasie pogrzebu, jak i przez dłuższy czas po zgonie osoby bliskiej jest zwyczajowo przyjęte w wielu środowiskach w naszym społeczeństwie.

Warto jest więc pamiętać o fakcie posiadania takiego roszczenia i jeżeli jako osoba najbliższa zmarłego ponieśliśmy jednocześnie koszty jego leczenia czy pogrzebu, należy zażądać ich zwrotu obok żądania zadośćuczynienia za śmierć bliskiego w wypadku drogowym.