Zgodnie z dyspozycją art. 444 § 1 Kodeksu cywilnego:
W razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Celem przepisu art. 444 k.c. jest określenie zakresu i sposobu naprawienia szkody majątkowej na osobie, w postaci uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia. Na podstawie art. 444 k.c. kompensowana jest wyłącznie szkoda majątkowa w postaci uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia.
Komu przysługuje zwrot kosztów leczenia?
Powszechnie uważa się, że uprawnionym do żądania naprawienia szkody na podstawie art. 444 k.c. jest wyłącznie podmiot bezpośrednio poszkodowany, a więc osoba bezpośrednio dotknięta skutkami zdarzenia szkodzącego.
Co przysługuje pokrzywdzonemu z tytułu zwrotu kosztów leczenia?
Obowiązek kompensaty kosztów obejmuje wszelkie koszty wywołane uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia, a więc wszystkie niezbędne i celowe wydatki, bez względu na to, czy podjęte działania przyniosły poprawę zdrowia.
W szczególności będą to koszty leczenia, a więc wydatki związane z postawieniem diagnozy, terapią i rehabilitacją poszkodowanego. Ich zakres nie może ograniczać się do wydatków kompensowanych w ramach powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego, lecz powinien obejmować koszty działań, podjętych z uzasadnionym – zważywszy na aktualny stan wiedzy medycznej – przekonaniem o spodziewanej poprawie stanu zdrowia poszkodowanego. Stąd uzasadnione może być żądanie zwrotu kosztów, jakie poszkodowany poniósł na konsultację u wybitnego specjalisty.
Dodatkowo poszkodowany może zażądać, na podstawie art. 444 § 1 zdanie drugie k.c., aby zobowiązany do naprawienia szkody wyłożył z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do wykonywania innego zawodu.
Podstawą takiego żądania mogą być przede wszystkim udowodnione okoliczności, uzasadnione położeniem poszkodowanego, które wiązały się z poniesieniem pewnych określonych wydatków. Należy podkreślić, że oprócz faktur i rachunków poszkodowany może korzystać z wielu innych środków dowodowych, takich jak zeznania świadków, dokumentacja medyczna, zaświadczenia lekarskie stanowiące o celowości stosowania danych zabiegów, lekarstw czy sposobu odżywiania.
Zasada ta wyrażona została w art. 6 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którą ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Nie jest ona jednak bezwzględna i doznaje wyjątków także w przypadku dochodzenia zwrotu poniesionych w wyniku szkody na osobie wydatków. Bezsprzecznie bowiem nie każdy faktycznie poniesiony wydatek jest możliwy do udokumentowania. Chodzi m.in. o takie koszty, jak zakupy żywności w celu specjalnego dożywiania poszkodowanego czy sprawowanie opieki nad poszkodowanym przez członków rodziny. Orzecznictwo Sądu Najwyższego dopuszcza jednak odejście od restrykcyjnego stosowania art. 6 k.c. Świadczy o tym m.in. nadal aktualny wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 marca 1969 r., sygn. akt I PR 28/69, w którym Sąd Najwyższy wyraźnie podkreślił, że żądanie zwrotu wydatków ponoszonych z tytułu zwiększonych potrzeb w przypadku konieczności korzystania z pomocy osoby trzeciej nie jest uzależnione od wykazania, iż poszkodowany wydał w tym celu odpowiednie kwoty. Zdaniem Sądu Najwyższego również sprawowanie tej opieki przez domowników nie pozbawia poszkodowanego tego prawa.
Warto więc mieć świadomość, że przysługuje nam od ubezpieczyciela sprawcy wypadku komunikacyjnego zwrot poniesionych wydatków. Nie powinniśmy się skupiać wyłącznie na dochodzeniu zadośćuczynienia za ból i cierpienie, gdyż jest to kwestia ocena i sądy miarkują jego wysokość w zależności od konkretnego przypadku. Zwrot wydatków natomiast będzie nam się należał zawsze w pełnej wysokości, będzie obejmował „wszelkie wynikłe z tego powodu koszty”.
